Okul Öncesi Öğretmeni ve Özel Eğitim Uzman Öğretici Şüheda ÇETİN’in köşe yazısı
Savaş, dünyanın en acı gerçeklerinden biridir. Savaşlar tarih boyunca gözlemlenen bir olgudur. Günümüzde bazı sorunlar masada anlaşma ile çözülürken ne yazık ki savaşla çözmeye çalışan ülkelerde var. Bir bölgede ya da bir ülkede başlayan savaş, komşulara yayılarak bazen de sınırı dahi olmayan ülkelerde olumsuz etkilere neden olabilmektedir.
Savaşların başlangıcına ve sürecine bakıldığında; yetişkinler tarafından gerçekleştirilse de çocuklar üzerinde birçok olumsuz etki bırakmaktadır. Savaşlar başlı başlına “Çocuk Hakları İhlali”ni oluşturmaktadır. Savaşlar; global büyüklükte etki yarattığı için, gelişen teknoloji ile birlikte dünyanın diğer ucunda yaşanan savaşı ekranlarımızda canlı canlı izliyoruz. Tabi ki bazen bu görüntülere çocuklarda maruz kalmaktadır. Bunun önüne geçmek için ekranları kontrol altına alarak, çocuğun görmesine engel olmalısınız. Aile içinde çocuğun duyacağı şekilde, savaşla ilgili konuşmakta doğru değildir. Çünkü siz savaşla ilgili konuşurken üzüntülü, kaygılı, öfkeli konuşuyor olabilirsiniz. Çocuklar ebeveynlerini çok iyi gözlemci olduğu için kendisiyle ilgilenenlerin duygularını kopyalarlar. Sizin endişeli ve huzursuz halleriniz çocuğu da olumsuz etkilemektedir.
Çocuk savaşla ilgili soru sormadan, ebeveyn olarak önceden bilgilendirici konuşma yapmak doğru değildir. Bir şekilde savaş görüntülerine maruz kalıp soru soran çocuğu dikkatli bir şekilde dinlemelisiniz. Soruları cevaplarken kelimelerinizi dikkatli seçmeli, karşınızdakinin çocuk olduğunu unutmamalısınız. Ses tonunuz endişe, öfke gibi duygular barındırmamalı. Basit anlaşılır ifadeler kullanmalısınız. Taraf tutucu ifadeler yerine, her zaman anlaşmaktan yana olup sorunları konuşarak çözmenin doğru olduğunu söylemelisiniz. Konuşma esnasında “ölüm, mermi, bomba, cinayet, katliam” gibi kelimeler kullanmamalısınız. Savaşın kazananı olmadığı, her iki taraf içinde olumsuz sonuçlar ortaya çıkardığı söylenebilir. Savaşın olumsuz bir durum olduğu, ancak dünyada birçok ülkenin ve insanın barışı sağlamaya çalıştığını söylemelisiniz. Çocuklara; savaş, kaza, doğal afet gibi yıkıcı etki bırakan durumlarda yardımlaşmanın ne kadar önemli olduğundan bahsedebilirsiniz. İhtiyaç durumlarında yardımcı olan kurumların faaliyetlerini anlatabilir, bu yardımlar için gönüllü olarak bizlerin de destek verebileceğimizi anlatmalısınız. Çocuğa böyle bir destekte bulunmasında aracılık edip, yardımlaşma duygusunu kazanmasını desteklemelisiniz. Kumbarasındaki parasından paylaşmak, bağış(kıyafet, gıda vb.) toplama etkinliğine katılmak, barış çağrısında bulunan çizim ve yazılar oluşturarak yürütülen yardım çalışmalarına destek olmasını sağlayabilirsiniz. Konuşmayı bitirirken, çocuğun aklında soracağı soru kalmadığına emin olmalısınız. Çocuğunuzu önemsediğinizi, onu her zaman dinleyeceğinizi, söyleyin. Her zaman yanında olduğunuzu söyleyerek güvende hissetmesini sağlamalısınız.
