MARUZ KALAN KİŞİYE MAĞDUR DENİR
Pekgöz, açıklamasında şu ifadelere yer verdi, “Son yıllarda adını sıkça duyduğumuz ancak kelime olarak yabancı olduğumuz bir o kadar da günlük hayatta karşılaştığımız ‘ Mobbing´ gün geçtikçe hem kelime olarak bilinirliği hem de ‘ Sistematik Psikolojik Taciz Olarak Gündeme Geldiği´ ve toplumca daha fazla önemsendiğini rahatlıkla ifade edilebilir.
Öncelikle; Mobbing uygulayan kişiye “tacizci”, mobbinge maruz kalan kişiye ise “mağdur” denir. İş yerinde en çok uygulanan psikolojik şiddet davranışları. Yapılan yanlışlardan sorumlu tutulma, Kişiye mantıksız görevler verilmesi, Yeteneğinin eleştirilmesi, Birbiriyle çelişkili kurallara itaat ettirilme, Görevin kaybettirileceğine ilişkin tehditler, Küçük düşürülme ve hakarete uğrama, Başarının olduğundan az gösterilmesi, İşten çıkarılma (ayağının kaydırılması) Bağırılma, Şerefinin lekelenmesi”
YASALARDA ELE ALINAN DURUMU
“Borçlar Kanunu´nda: Mevzuatımıza ilk kez Türk Borçlar Kanunu ile giren psikolojik taciz ifadesi “İşçinin kişiliğinin korunması” başlığı altında düzenlenmiştir. Medeni Kanununda : Türk Medenî Kanunu´nda açıkça düzenlenmemiş olmakla birlikte; “Dürüst Davranma” başlıklı 2´inci maddesindeki “Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır” şeklindeki temel ilkeden başlayarak; kişiliği vazgeçme ve aşırı sınırlamaya karşı koruyan 23´üncü madde, saldırılara karşı koruyan 24´üncü madde ve bu konuda açılacak davaları düzenleyen “Davalar” başlıklı 25´inci madde kapsamında ‘kişilik haklarına saldırı´ olarak ele alınabilmektedir.”
SAĞLIK VE GÜVENLİK TEDBİRLERİ
“İş Kanununda: İş Kanunu hükümlerinde doğrudan psikolojik taciz kavramına yer verilmemiş olmakla birlikte; Eşit davranma ilkesi (Madde 5), Madde 5 — (Ek: 6/2/2014–6518/57 md.) İş ilişkisinde dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayrım yapılamaz. Aynı zamanda 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu gereği İşveren Yükümlülüğü : Madde 4-(1) İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede; a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.”
TÜRKİYE´DE MOBBİNGLE DOĞRUDAN İLGİLİ GENELGE
“Bu kanunlar kapsamında mobbing konusunun değerlendirilmesi mümkün görünmektedir.
anayasada: Anayasamızda psikolojik tacizi doğrudan içeren bir hüküm bulunmamaktadır. Anayasamızın “Devletin Temel Amaç ve Görevleri” başlıklı 5´inci maddesinde; “kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmak, insanın maddî ve manevî varlığının gelişmesi için gerekli şartları sağlamak” devletin görevleri arasında sayılmıştır. İlgili Genelge : Bu nedenle ‘ Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı´ devletin görevleri niteliğinde sayılan bu hakkın korunması için 2011/2 sayılı İşyerlerinde Psikolojik Tacizin (Mobbing) Önlenmesi Genelgesi ile ‘ psikolojik tacizin önüne geçilmek adına adımlar atılmıştır. Alo 170 hattının kurulması ve “Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu” kurulması yönünde talimat verilmiştir.
TÜRK CEZA KANUNUNDA ‘MOBBİNG´
“Türk Ceza Kanunu´nun amaçları arasında yer alan “kişi hak ve özgürlüklerinin korunması” kapsamında, psikolojik tacize konu eylemlerin işleniş biçimleri ve sonuçlarına göre her biri ayrı ayrı değerlendirilmek üzere TCK 84. Md. İntihara Yönlendirme Suçu,TCK 86–87 Md. Kasten Yaralama Suçu,TCK 96. Md. Eziyet Suçu ,TCK 105. Md. Cinsel Taciz Suçu,TCK 106. Md. Tehdit Suçu,TCK 107. Md. Şantaj Suçu,TCK 108. Md. Cebir Kullanma Suçu,TCK 117. Md. İş ve çalışma hürriyetinin ihlali Suçu,TCK 122. Md. Ayırımcılık Suçu,TCK 125. Md. Hakaret Suçu,TCK 123. Md. Kişilerin Huzur ve Sükûnunu Bozma Suçu,TCK 124. Md. Haberleşmenin Engellenmesi Suçu,TCK 132. Md. Haberleşmenin Gizliliğini ihlali Suçu,TCK 133. Md. Kişiler Arasındaki Konuşmaların Dinlenmesi ve Kayda Alınması Suçu,TCK 134. Md. Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu,TCK 135. Md. Maddesindeki Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu,
GERÇEKTE MOBBİNGE MARUZ KALDIĞINI NASIL TESPİT EDEBİLİR.
Davranışlar İşyerinde gerçekleşmelidir. Davranışlar Kasten yapılmalıdır. Davranışlar Sistematik olarak yapılmalıdır. (“Sistematik” tespitinin yapılması için, uzmanlar en az altı aylık bir süre öngörmektedirler. ) Anlık, stresten kaynaklanan sorunlar kastedilmemektedir. Ancak yapılan eylem ; onur kırıcı , cinsel taciz , hakaret , iftira gibi yukarıda sayılan diğer suç tiplerine giriyorsa bu durumda bu eylemler sistematik olmadığı için her ne kadar ‘mobbing´ olarak kabul edilmese de Türk Ceza Kanununda yer alan diğer suçlar bakımında mağdur yargı yoluna başvurabilir. Bu davranışların birbiriyle bağlantılı olması gerekir.
ALO 170 HİZMETİNDEN YARARLANABİLİRSİNİZ
“Davranışların , Üstler tarafından astlarına uygulanabileceği gibi (bossing), astları tarafından üstlerine de uygulanabilir (staffing ), ya da eşitler arasında da gerçekleşebilir. (Mobbing denilince hep üstlerden — altlara doğru yapıldığı anlaşılsa da bunun tersi de mümkündür. Mesela yeni gelen yöneticiyi beğenmeyen altların uyguladığı sistematik psikolojik baskı da mobbing olarak değerlendirilir. Yıldırma, pasifize etme ve işten uzaklaştırma amacında olmalıdır. Mağdurun kişiliğinde, mesleki durumunda veya sağlığında zarar ortaya çıkmalıdır.
Peki şimdi ‘mobbing´ olduğuna dair kesin kanaatimiz var bundan sonra neler yapılabilir :
Öncelikle konuyu hemen yargı yoluna başvurmadan da bazı destekler alabilirsiniz.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı özellikle ‘ Mobbing´ ile ilgili özel İletişim Merkezi Alo 170 hizmetinden yararlanabilirsiniz.”
BÖYLECE İSPATLAMIŞ OLURSUNUZ
“Hizmet kapsamında uzman psikologlardan destek alma imkanınız bulunmaktadır. Bu sizin psikolojik olarak rahatlamanıza yardımcı olacaktır. Ancak ne var ki bu destek bazen tek başına yeterli olmuyor. Eğer psikolojik durumunuz daha ciddi boyutta ise bu durumda tam teşekküllü bir hastanenin Psikoloji veya Psikiyatri tıbbi bölümlerine başvurarak alacağınız Rapor , İlaç reçetesi ve diğer işlemler ile mobbinge uğradığınıza dair deliller arasına yer verebilirsiniz. Bir hukukçu olarak öncelikle bu yollara başvurulmasını hukuki deliller açısından önemli olduğunu düşünmekteyim. Psikolojik tacize uğradığınızı kanıtlayacak yazışma, not, mesaj, e-posta gibi bilgi ve belgeleri saklamalısınız. Hatta bu yazışmaları günlük tutar gibi yapıp. Davranışların yapıldığı tarihe göre sıralayabilir ve böylece bu mobbing sürecin sistematik olarak yapıldığını böylece ispatlamış olursunuz.”
HANGİ DAVA TÜRLERİ AÇILABİLİR NELER TALEP EDEBİLİRSİNİZ
“Yaşanılan sürece şahit olan/ olabilecek çalışma arkadaşlarınızı ile görüşmeli ve onları hukuki sürece dahil etmesi konusunda ikna etmelisiniz. Böylece tanık delili ile mobbinge uğradığınızı ispatlayabilirsiniz. Ancak diyelim ki iş arkadaşlarınız bu durumdan kaçındı ve açılacak davada ‘ tanık´ olmak istemedi. Hukuk sistemimizde tanıklık yapacak kişinin önceden rızası alınmasına gerek olmadığından böyle bir durumda yine de tanık listesine yazabilirsiniz. Mahkeme bu kişileri tanık olarak duruşmaya davet edecektir. Kişilik haklarına saldırı davası, saldırıya son verilmesi saldırı tehlikesinin önlenmesi saldırının hukuka aykırı olarak tespiti davaları ile kişilik haklarınızı ivedi olarak koruyabilir, yargılama sonucu lehinize karar verildiği takdirde talepleriniz doğrultusunda hakkınız olan kıdem ve ihbar tazminatının yanında maddi ve manevi tazminat hakkı elde edebilir , kişinin yapmış olduğu cezai eyleminden dolayı türk ceza hukuku kapsamında cezalandırılmasını sağlayabilir,” Ayrıca, mahkeme kararıyla işverenin kınanması, işveren tarafından kendisinden özür dilenmesi gibi genel hükümlere dayanılarak veya açılacak davalar içerisinde mahkemeden kararın 3. kişilere bildirilmesi veya kararın yayınlanması taleplerinde de bulunulabilirsiniz. Tüm bu dava aşamaları tamamen sizin yaşadığınız sürece göre değişiklik gösterebilir. Bu konuda uzman avukatlar aracılığı ile davanızı açmanız tavsiye olunur” dedi.
Haber Merkezi
