KARACİĞER KANSERİNE YOL AÇAR
Türkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı kapsamında başta risk altındaki kişiler olmak üzere tüm toplumun farkındalığının arttırılması, bulaşmanın önlenmesi, hastalığın erken tespiti ve tedavisi ile siroz ve kanser gelişiminin önlenmesine yönelik faaliyetler yürütülmektedir. Hepatit, en basit anlamıyla karaciğerin iltihabıdır. Hepatitler, tüberkülozdan sonra en sık ölüme yol açan enfeksiyon hastalığı olup pek çok nedene bağlı olarak gelişebilmektedir. Viral hepatitler ise başta Hepatit A, B, C, D ve E virüsleri olmak üzere farklı virüs tiplerine sebep olmaktadır. Hepatit B ve Hepatit C virüsleri uzun vadede kronik karaciğer hastalığı, siroz veya karaciğer kanserine yol açabildiği için ayrı bir sağlık sorununa sahiptir.
HEPATİT A
Virüs ile kirlenmiş su ve besinlerle salgınlara yol açabilen, kötü hijyenik koşullarda kolaylıkla kişilere bulaşabilen bir hastalıktır. Çocukluk çağlarında hafif belirtilerle geçirilen Hepatit A enfeksiyonu, ileri yaşlarda daha ağır seyretmekte ve şiddetli karaciğer hastalığı ile ölümlere yol açabilmektedir. Ülkemizde hijyen kurallarına ve temizlik koşullarına uyum, temiz su kaynaklarına ulaşımın artışı, sosyoekonomik koşullarla ilgili diğer göstergelerin iyileşmesi ve 2012 yılı sonu itibariyle başlayan hepatit A aşı uygulamaları sonucunda ülkemizde hastalık görülme sıklığı 2018 yılında yüz binde 0,33´e düşmüştür. Halen ülkemizde çocuklara 18. ve 24. aylarda, risk grubundaki kişilere de en az 6 ay ara ile 2 doz halinde sağlık kuruluşlarımızda ücretsiz hepatit A aşısı uygulanmaktadır.
HEPATİT B VE HEPATİT C NASIL BULAŞIR
Kontrol edilmemiş kan ve kan ürünlerinin transfüzyonuyla. Sterilize edilmemiş cerrahi malzemelerin kullanıldığı tıbbi ya da diş müdahaleleriyle. Kullanılmış enjektör paylaşımıyla, Tıraş bıçağı, diş fırçası gibi eşyaların paylaşımıyla. Sterilize edilmemiş araçlarla dövme, akupunktur ya da vücut takılarının uygulanmasıyla. Hepatit B ve C taşıyıcılarının aile içi temasıyla, Anneden bebeğe doğumda ve sonrasında ve Güvenli olmayan cinsel ilişkiyle bulaşabilir.
ÜCRETSİZ AŞI
Hepatit B hastalığından korunmanın en etkili yolu aşı yaptırmaktır. Ülkemizde Hepatit B aşısı 1998 yılı itibariyle rutin çocukluk çağı aşı takvimine eklenmiştir. 2005-2009 yılları arasında okullarda yapılan destek aşılamaları ve risk grubu aşıları uygulamaya alınmıştır. Hepatit B aşısı ülkemizde bebeklere, ilk dozu doğumda, 2. ve 3. dozları ise 1 ve 6 aylıkken, risk grubundaki kişilere ise 0, 1 ve 6 ay takvimi ile 3 doz olarak ve ücretsiz uygulanmaktadır. Hepatit C virüsü bulaşma yolları, Hepatit B virüsü bulaşma yolları ile benzer olmakla birlikte esas yayılma yolu enfekte kan ve kan ürünleri ile doğrudan temastır. Ancak enfekte kan ile temas etmiş diğer vücut sıvıları da bulaşma açısından kaynak olabilir. Hepatit C virüsüne karşı aşı henüz bulunmamaktadır ancak kullanılmaya başlayan yeni ilaçlarla tedavide %95´in üzerinde iyileşme sağlanmakta, genel sağlık sigortası kapsamında tedavi ücretsiz sağlanmaktadır. Aşı dışında hepatitlerden korunmanın en etkili yolu, koruma önlemlerinin alınmasıdır.
HEPATİT D
Bu virüs, hepatit B virus (HBV) enfeksiyonu olan kişilerde hastalığa yol açar. HBV´nin yokluğunda enfeksiyon yapamaz. Fakat hafif seyreden HBV enfeksiyonunu daha ağır ve hızlı seyreden bir hastalığa dönüştürebilir. HDV kan ve kan ürünleri temasıyla, kas içi veya damar içi enjeksiyonlarla, deri ve mukoza yoluyla ve cinsel yolla bulaşabilir.
KORUNMA AŞISI
Hepatit E: Virüs (HEV) fekal-oral (dışkı ile temas) yol ile bulaşır, vahşi ve evcil hayvanlarda bulunur ve akut enfeksiyona yol açar. Gebelikte geçirildiğinde Hepatit E hastalığı daha ciddi seyreder. Özellikle gebelerde son 3 aylık dönemde düşük, erken doğum, ciddi karaciğer yetmezliği ile ölüm riskinin artmasına sebep olabilir. Hepatit E virüsünün spesifik bir tedavisi ve aşısı yoktur. Anneden bebeğe HBV bulaşmasının önlenmesi için gebelik döneminde anne adayları Hepatit B ve C virüs enfeksiyonu yönünden tetkik edilerek değerlendirilmekte ve gebelik sonrası kişisel korunma yöntemleri hakkında annelere bilgiler verilmektedir. Hepatit B pozitif bulunan gebelerde bebeği korumak amacıyla yenidoğan aşı ve immunglobulin uygulanmaktadır” dedi.
